Wpływ leczenia penicyliną na odczyn FTA w kile wczesnej

Ze względu na ograniczaną dostępność tego odczynu, zwłaszcza dla celów poleczeniowej kontroli kiły, dokonanie ostatecznej oceny jego wartości w tym względzie 'byłoby przedwczesne. Podstawy takiej nie stwarza nie tylko stosunkowo niewielka liczba chorych na kiłę wczesną kontrolowanych serologicznie w Polsce, ale również zbyt krótki okres obserwacji poleczeniowej. Analogicznie jak to miało miejsce z ilościowymi OK, wykorzystanie odczynu FTA dla celów kontroli poleczeniowej stało się możliwe po opracowaniu techniki ilościowego odczynu FTA. Według Durela i wsp. zaletami odczynu FTA są następujące jego właściwości: a) badane surowice mogą być nawet zhemolizowane, co ma duże znaczenie zwłaszcza w warunkach ambulatoryjnych; b) próbki krwi mogą być przesyłane nawet do odległych ośrodków wykonujących odczyn FTA; c) odczyn jest technicznie łatwy i nie wymaga zbyt dużo czasu; d) wykonuje się go używając zawiesiny martwych krętków bladych, co wyłącza przypadkowe zakażenia laboratoryjne personelu. Wadami odczynu FTA są: a) nie opracowana dotychczas standaryzacja, co ogranicza w znacznym stopniu porównywalność odczynów wykonywanych w różnych pracowniach; b) mniejsza niż w ON swoistość, mająca wynosić ok. 1,5% dodatnich wyników z rozcieńczeniami surowicy do P450 (Manikowska-Lesińska), a 2—3% odczynów w rozcieńczeniu surowicy do P300 (Durel i wsp.). Zasady interpretacji odczynu FTA. Odczyny dodatnie w rozcieńczeniach surowicy do P300 odczytuje się jako ujemne, do 1/500 — jako znajdujące się na granicy odczynów ujemnych (słabo dodatnie); za niskie miana uważa się dodatnie odczyny w rozcieńczeniach surowicy do 2700, za średnie — miana do 1/8100, a za wysokie miana — dodatnie wyniki w wyższych rozcieńczeniach (Manikowska-Lesińska i wsp.). Durel i wsp. zalecają następujące zasady posługiwania się ilościowym odczynem FTA w kontroli poleczeniowej: początkowo wykonuje się odczyn co 3—4 mieś., aż do uzyskania jego negatywizacji lub ustabilizowania się miana na pewnym stałym poziomie. Jeśli w pierwszym roku kontroli nie dojdzie do negatywizacji odczynu, należy go wykonywać w okresie późniejszym w przerwach co 6—12 mieś. i w razie potwierdzonego znacznego wzrostu miana odczynu FTA należy rozpoznać nawrót kiły i przystąpić do ponownego leczenia. W świetle badań francuskiej szkoły serologicznej ilościowy odczyn FTA jest najbardziej przydatny z wszystkich odczynów w poleczeniowej kontroli kiły wczesnej. Tak np. Durel, Borel, Fribourg-Blanc i Niel rezygnują z większości ilościowych OK w kontroli poleczeniowej — z wyjątkiem ilościowego odczynu VDRL, wykonywanego równolegle z odczynem FTA. Doświadczenia Białostockiej Kliniki Dermatologicznej w tym zakresie można streścić następująco: 1. W grupie 2189 chorych na kiłę wczesną stwierdzono po leczeniu utrzymywanie się dodatniego odczynu FTA 2-krotnie częściej w porównaniu z ON i niemal 3-krotnie częściej niż OK (odpowiednio u 64,5%, 35,1% i 23% chorych), co świadczy o wielkiej czułości odczynu immunofluorescencji krętków. 2. W wydzielonej grupie 1839 chorych obserwowanych dostatecznie długo doszło w trakcie kontroli poleczeniowej do pełnej negatywizacji odczynu FTA u 38,4% badanych. Siadowy lub słabo dodatni odczyn FTA w rozcieńczeniu surowicy do 1/900 stwierdzono u 44% badanych. Łącznie odczyny ujemne lub na granicy ujemnych zanotowano u 82,6% kontrolowanych. Tak wysoki odsetek kwalifikuje odczyn FTA jako czułą metodę serologicznej oceny stanu zdrowia badanych, konkurującą skutecznie z metodą ilościowych OK. Momentem szczególnie istotnym jest to, że do ujemnego lub prawie ujemnego odczynu FTA w trakcie kontroli dochodzi już w pierwszych 6— —12 mieś. obserwacji, kiedy to badającemu szczególnie zależy na ocenie stanu zdrowia kontrolowanych. Między 1 a 3 rokiem kontroli odsetek ujemnych lub prawie ujemnych odczynów FTA wzrasta tylko nieznacznie, do 93,8% stanu chorych, nie wykazując w okresie późniejszym tendencji dalszego wzrostu. 1. Odczyn FTA, wykonywany metodą ilościową, pozwala lepiej niż jakakolwiek inna metoda serodiagnostyki kiły prześledzić dynamikę ustępowania przeciwciał pod wpływem leczenia penicyliną kiły wczesnej (Manikowska- -Lesińska i wsp. — 37). 2. W ocenie wyników leczenia kiły wczesnej odczyn FTA umożliwia szybciej, w porównaniu z ON, stwierdzić tendencję negatywizacji serologicznej i może w ten sposób być wykorzystany dla celów prognostycznych. Jest rzeczą dalszych badań i obserwacji ustalenie, czy ujemny odczyn FTA stanowi dowód biologicznego wyleczenia kiły. Powstaje tu analogiczna sytuacja jak w interpretowaniu ON. Nie rozstrzygnięta jest również sprawa, czy utrzymywanie się dodatniego odczynu FTA wskazuje na czynny proces kiłowy. Szybkość i łatwość wykonywania odczynu FTA kwalifikuje go jako odczyn, którym można skutecznie zastąpić całą „baterię” ilościowych OK, opartych na antygenie kardiolipinowym (Durel i wsp.). W ten sposób odczyn FTA pozwala nie tylko usprawnić, ale i zmodernizować samą kontrolę kiły wczesnej. Jako najważniejszy ilościowy OK utrzymywał się tylko odczyn VDRL, który stanowi w dalszym ciągu — z uwagi na swą czułość •— cenną metodę obserwacji poleczeniowej.