Leczenie skojarzone penicyliną z bizmutem

Było ono logicznym następstwem uznania we wczesnym okresie powojennym arsenobenzoli za zbyt niebezpieczny środek w leczeniu kiły. O synergicznym działaniu penicyliny i bizmutu w leczeniu kiły doświadczalnej donieśli Levaditi i Vaisman, co potwierdził później Magnuson. Ażeby umożliwić ewentualny niekorzystny wpływ jednego leku na drugi, zalecano stosować oba leki oddzielnie. Synergiczne działanie miało być następstwem wzrostu poziomu penicyliny we krwi i jej dłuższego utrzymywania się u chorych leczonych jednocześnie obu lekami. Przypuszczenie, że bizmut może znosić lub obniżać działanie penicyliny, nie sprawdziło się. Już w 1949 r. doniósł Thomas, że preparaty bizmutu można bez szkody wstrzykiwać chorym codziennie lub co 2 dzień w okresie co najmniej 10 dni. Przy tak wysokim dawkowaniu dochodzi do wytworzenia się złogów w tkance mięśniowej, które chronią leczonych przed nawrotami kiły i reinfekcją. Znalazło to potwierdzenie w klinicznych badaniach Schocha, który lecząc 291 chorych 1,2 min j. penicyliny i 1 g metalicznego bizmutu przekonał się, że przy tej metodzie wczesne nawroty kiły stają się rzadsze lub ich rozwój opóźnia się. Mieszane leczenie penicylinowo-bizmutowe zyskało w okresie powojennym wielu zwolenników i przyjęło się stosowanie go nie tylko w kile wczesnej, ale przede wszystkim w kile późnej. Jako gorących zwolenników tej metody wymienić należy m. in.: Degosa i Ebrarda, Gate i wsp., Sezaryego, a z autorów polskich — Pawlasa. Pawlas przypisywał penicylinie właściwości odtruwania chorych leczonych jednocześnie bizmutem. Jako dalsze uzasadnienie tego leczenia podawano: a) znacznie mniejszą toksyczność bizmutu w porównaniu z arsenem; b) łatwość leczenia bizmutem także w warunkach ambulatoryjnych; c) wzgląd na sumujące się albo synergiczne działanie penicyliny i bizmutu. Zarówno okres bizmutoterapii, jak i przerwy między poszczególnymi wstrzykiwaniami wahały się w znacznych granicach. Ze stosowanych metod wymienić należy: 1. krótkie cykle lecznicze, polegające na wstrzykiwaniu obok penicyliny kilku dawek bizmutu; 2. masywne, 14-dniowe cykle leczenia bizmutem, w trakcie których wstrzykiwano chorym jednocześnie z penicyliną przyjęte ogólnie dawki bizmutu (Pawlas); 3. przewlekłe, 2—3-letnie leczenie bizmutem, prowadzone aż do czasu uzyskania seronegatywizacji odczynów klasycznych i ujemnego odczynu Nelsona u tych chorych na kiłę wczesną, u których po 2—4 mieś. od leczenia penicyliną utrzymywały się dodatnie odczyny serologiczne (Degos). W Polsce mieszane leczenie penicyliną i bizmutem było stosowane w okresie przejściowym na szeroką skalę, przede wszystkim w leczeniu ambulatoryjnym. Wyodrębnić tu można 2 metody leczenia. W pierwszej z nich, stosowanej szczególnie szeroko, podawano chorym 3 min j. penicyliny olejowej, kojarząc ją z 4 wstrzyknięciami olejowej zawiesiny preparatów bizmutu. W drugiej metodzie, zaproponowanej przez Pawlasa, ogólna dawka penicyliny wynosiła 3,6—4,2 min j., przy tym jednocześnie w okresie 12—14 dni wstrzykiwano chorym codziennie 1,5—2 min olejowej zawiesiny bizmutu. W pierwszej metodzie dawkowanie bizmutu było tak małe, że można słusznie powątpiewać o jego wpływie na wyniki leczenia. W drugiej metodzie dawkowanie bizmutu było wielokrotnie wyższe od ogólnie przyjętego i potencjalnie niebezpieczne. Tak masywne dawkowanie tego metalu stawało się nierzadko przyczyną przejściowego podrażnienia nerek.